Bela breza, žalosna breza, metlovina, severna breza
Betula alba L. Betula pendula Roth. Betula verrucosa Ehrh
Porodica – Betulaceae
Engleski — Silver birch, Ruski — Береза белая, Francuski — Bouleau, Nemacki — Hange—Birke
Bela breza je drvo visine 20 – 30 metara sa slabo piramidastnom krunom, belom, glatkom korom koja se horizontalno ljusti. Lisce na dugim drskama, trouglasto jajasto do romboidno, ostri, duplo nazubljeni, mladi lepljivi a stariji goli I sjajni.
Muski cvetovi, produzeni, cilindricni, opusteni, duzine 6-10 cm, duge zute rese. Zenski cvetovi pravi, 2-4 cm dugi, cilindricne zelene rese. Plodovi orasasti, spljosteni sa dva krilca. Cveta april – maj.
Stanište: Raste u mesovitim cetinarskim sumama, redje u sirokolisnim, na secistima i pozaristima I proredjenim sumama u stenovitim predelima. Rasprostranjena u celoj Evropi.
Lekoviti delovi biljke: Lisce (Folia Betulae), lisni pupoljci (Gemmae Betulae), kora (Cortex Betulae), Brezov katran (Pix Betulae, Oleum Rusci).
Sastav: : Lisce sadrzi 3% saponina, glikozide, spirokozide, hiperozide i smolu, 5-6% tanina, inozitol, gorke materije, 0,05% etericnog ulja sa 25% betulola, betuloretinove kiseline triterpena alkohola. Lisni pupoljci sadrze 4-6% etericnog ulja s triterpen butilinom, alfa, beta i gama betulenola, seskviterpen, saponine, zutu boju, dimetiloksiflavon i dr.
Brezova kora sadrzi 10c-14% butelina, fitosterin, glikozide betulozid, gaulterin, saponine, betiloretinovu kliselinu, hidroksilaton, smolne kiseline, triterpene, sterol.
Brezov katran se dobija suvom destilacijom mladih grana i sadrzi 6% fenola.
Dejstvo i koriscenje: Diureticno (pospesuje izbacivanje urina), umereno diaforeticno (izaziva znojenje), holagogono (stimulira lucenje zuci).
Upotreba:
Najcesce se koristi opara od 10-20 g lisca sa 500 ml vode, uzima se 3-4 puta dnevno.
Opara od brezovih pupoljaka se priprema od jedne kafene kasike pupoljaka prelivenih sa pola case kipuce vode a uvarak se priprema isto ali sa 30 g pupoljaka na casu vode.
Kako oparak tako i uvarak uzimaju se 3-4 puta dnevno 2-3 supene kasike.
U narodnoj medicine tinktura i uvarak od brezovih pupoljaka se upotrebljava kod gastritisa, cireva, reumatizma, gihta i kod koznih bolesti.
Caj od lisca se koristi za odstranjivanje stetnih produkta iz urina te se na taj nacin tretira kamenje u bubrezima i besici, reumaticna stanja i giht.
Sok breze se koristi kao diuretik.
Ulje i cedjeni sok lisca se koristi za ekceme, psoriazu i druge hronicne problem sa kozom.
Losioni, napravljeni od uvarka se koriste za hronicne probleme koze.
Melem za reumatizam i giht.
Uvarak od kore za hronicne problem sa kozom.